İçerik
Balıkesir Yemekleri Fotoğraf: DÜZDAĞ KIRAATHANESİ – SUSURLUK TOSTU
Balıkesir Yemekleri yazımıza başlamadan önce Balıkesir şehrini ele alalım. “Türkiye‘yi doyuran şehir” özelliğine sahip olan Balıkesir’de yeme içme çeşitliliğini ve zengin mutfağını anlatabilmek için, önce ilin bereketli topraklarında neler üretildiğinden bahsetmek gerekir.
Balıkesir Mutfağı Genel Bilgi
Hayvansal Ürünler
Balıkesir ilini Türkiye genelinde değerlendirecek olursak; kırmızı et üretiminde ilk üçün içindeyken, beyaz et üretiminde Türkiye ihtiyacının yüzde 20’sini karşılayarak ilk ikinin içinde yer almaktadır. Hayvancılığın şehirde gelişmiş olması hayvansal ürünlerin tüm sofralarda yaygın bir şekilde yer bulmasına olanak sağlamıştır. Hayvansal gıdalarda Manyas, Gönen, Susurluk, Kepsut, Bandırma, Sındırgı, Bigadiç ve Dursunbey ilçeleri oldukça tanınmıştır.
Yine yumurta üretiminde Balıkesir, Türkiye genelinde ilk üçün içindedir. Beyaz et üretimindeki kapasitenin paralelinde, Balıkesir’de yumurta üretimi de oldukça geniş bir potansiyel taşımaktadır.
Süt Ürünleri
Balıkesir, Türkiye’de yıllık ortalama 750 bin ton süt üretimi ile ilk iki sıranın içindedir. Özellikle İvrindi, Ayvalık, Edremit ve Burhaniye’de yapılan Sepet Peyniri ve loru; Ayvalık yöresinin Kirli Hanım Peyniri ve loru; Gönen, Manyas, Erdek ve Bandırma yöresinin Kelle ve Manyas Peyniri; Sındırgı, Bigadiç, Kepsut ve Dursunbey ilçelerinin Keçi Peyniri, Balıkesir’e özgü önemli süt ürünleridir.
Deniz Mahsulleri
Balıkesir körfez bölgesinde beslenme de deniz ürünleri önemli yer tutmaktadır. Balıkesir’in kıyı bölgelerinde balıkçılık yaygındır ve tatlı su balığı üretimi yapılan tesisler de vardır. Bandırma’da hamsi, palamut, sardalye ile kabuklu deniz ürünleri yenilebilir. Ayvalık’ta papalina, barbun, levrek, mercan, lüfer, izmarit, kalamar, ıstakoz ve ahtapot lezzetle yenilebilecek deniz ürünlerinden bazılarıdır. Aynı zamanda deniz ürünleri taze yenildiği gibi tuzlanarak da uzun süre saklanıp tüketilmektedir.
Bitkisel Ürünler
Balıkesir’in Marmara Bölgesinde yer alması, ikliminin elverişli olması, merkezinde ve ilçelerinde özel üretim şartları gerektirmeyen her türlü sebze ve meyvenin yetiştirilmesine de sebep olmuştur.
Balıkesir coğrafi koşulları ve çeşitli etnik grupları bünyesinde barındırması nedeniyle zengin bir mutfak kültürüne sahiptir. Her etnik grubun kendine has mutfak ve yemek kültürü olduğu için zamanla bu etnik grupların yöre mutfağı ile etkileşime girmesi Balıkesir mutfağının gelişmesi ve Balıkesir yemeklerinin zenginleşmesini sağlamıştır.
Balıkesir zeytincilik üretiminde ülkemizin önde gelen illerindendir. Türkiye zeytin üretiminin yaklaşık % 17,2’sini Balıkesir karşılamaktadır. Bu payın %20’si sofralık zeytin, %80’i de zeytinyağı üretimi için kullanılmaktadır. Balıkesir körfez bölgesinde zeytin üretiminin gelişmiş olması yemeklerde zeytinyağı kullanımının yaygın olmasını sağlamıştır. Balıkesir mutfağında iç kesimlerde yemeklerde zeytinyağının yanında çiçek yağı ve tereyağı da kullanılmaktadır.
Balıkesir, geniş coğrafyaya yayılan toprakları ve farklı iklimlerin etkisiyle zengin tarımsal ürünlere sahiptir. Bu da kültürel birikimin etkisiyle yöresel mutfağının zengin olmasını sağlamıştır. Geriye kalan tarıma elverişli olmayan topraklarda ise baklagiller ve sanayi bitkileri yetiştirilir. Tahıl üretiminde en çok; buğday, arpa, pirinç, mısır, yulaf, kuru fasulye, nohut, bakla, mercimek ve bezelye ön plana çıkmaktadır. Balıkesir mutfağı sebze ve ot yemekleri yönünden zengin olup Balıkesir yemekleri arasında yöre mutfağında ünlü bir çok yemek vardır. Bunlara; Askalubrus, Mürdük Aşı, Sarmaşık, Börülce, Ebegümeci, Kuzukulağı ve Acı Filiz Kavurması sayılabilir.
Balıkesir Mutfağı ile ilgili yazdığımız detaylı bilgileri podcast olarak dinlemek isterseniz linke tıklayabilirsiniz.
Balıkesir Yemekleri Nelerdir?
Balıkesir mutfağının temel kaynağını düğün ve bayram gibi kutlamalarla yenen, geçmişten günümüze geleneksel olarak sürdürülen yemekler oluşturmaktadır. Balıkesir yöresel yemekleri oldukça zengindir. Bu yemekler özellikle düğün ve hayır gibi törensel mahiyetteki etkinliklerde hazırlanmakta ve davetlilere sunulmaktadır.
Balıkesir lezzetleri saymakla bitmeyecek türdendir. Balıkesir yemeklerinin en meşhur olanları; keşkek, tirit, höşmerim, kalburabastı, Ayvalık tostu, Susurluk ayranı, Balıkesir kaymaklısı, zerde tatlısı, düğün çorbası, arpa şehriye çorbası, tavuklu mantı, saçaklı mantı, kaymak hamuru, erişte, kapama, börülce ekşilemesi, mafiş tatlısı, manav tarhanası, güveç, sarımsaklı bulgur ve köy/ev baklavası’dır.
Dağlık ve iç bölgelerde yapılan ve ateşte közlenen kapaktan çıkma, tarhana çorbası, üçgen şeklinde olan kulak mantısı, lokma, akkız (ot yemeği), mürdük aşı, peynirli patlıcan, kızılcık şurubu, Balıkesir mantısı, sura, sallama (börülce haşlama salatası), köylerde maşingalarda yapılan sini böreği, pirinçli semizotu, tırtıl baklavası, sarma, koruk suyu ve lor tatlısı sayılabilir.
Daha çok Balıkesir körfez bölgesinde yapılan midye çorbası, lokma tatlısı, kalamar dolması, kuna, kabak çiçeği dolması, balıklı bamya Balıkesir’e gelindiğinde tadılabilecek olan lezzetli Balıkesir yemeklerinden sadece birkaçıdır.
Ayrıca hamur işleri de Balıkesir’de yaygın olup tüketimi fazladır. Mantı ve börek yapımlarının yanında köylerde mayalı ekmek yapımı da hamur işleri arasına girmektedir.
Gelin şimdi bu güzel lezzetlerin en çok bilinenlerinden biraz bahsedelim.
Höşmerim
Balıkesir’e her gittiğimde yemeden dönmeyeceğim enfes tatlılardan biridir. 500 yılı aşkın tarihi ile höşmerim, peynirden yapılan bir tatlıdır. Bu yüzden ismine peynir helvası ya da peynir tatlısı da denilmektedir. Balıkesir’in neyi meşhur, Balıkesir’de ne yenir gibi sorulara verilecek ilk cevaplar arasında höşmerim gelir.
Keşkek
Balıkesir’de tahıl üretiminin bol olması sebebiyle ortaya çıkan yemeklerden biridir. Balıkesir’de köy düğünlerinde gelenek haline gelen bu yemek, kabuğu soyulmuş buğdayın kaynatılmasıyla hazırlanıyor. Keşkeklik buğday bir gün önceden yıkanır ve haşlanır. Bir kabın tabanına etli kuzu kemiği dizilir ve üzerine de buğday konulur. Köy gençleri tarafından davul ve klarnet eşliğinde dövülürken konuklara ikram ediliyor. Keşkek’in özelliği etin belli olmayacak kadar dövülmüş olmasıdır.
Tirit
Balıkesir’de düğünlerde olmazsa olmazlardandır. Vazgeçilmez düğün yemeklerinden olan tirit, Bigadiç yöresinde kapama adını taşıyor. Tiritlik ekmekler küçük küçük doğranır, kaynayan et suyuna atılır. Çıkarıldıktan sonra üzerine etler yayılır ve tereyağı gezdirilir. Tirit lezzetinin sırrı şüphesiz kemik suyunda saklıdır. Alternatif olarak üzerine tavuk suyu dökülerek de yapılabilir. Tek fark tavuk haşlanırken, tavuk suyunun biraz renk almasını sağlamak amacıyla kazana domates konulur. Tirit’in yufkadan yapılan versiyonu da mevcuttur. Yemek karabiber ve maydanoz ile süslenerek servis yapılır.
Balıkesir Kaymaklısı
Kaymaklı ekmek kadayıfına görsel olarak benzese de birbirlerinden farklı lezzetlerdir. Yufkası tamamen özel olarak hazırlanır. Ana malzemesi un, süt ve yumurtadır. Kaymaklı tatlıların en hafifidir diyebiliriz.
Ayvalık Tostu
İsminden de anlaşılacağı üzere Balıkesir’in Ayvalık ilçesinden ünlenmiş ve bütün Türkiye’ye yayılmıştır. Ayvalık tostunun asıl özelliği; yazın domates, kasap sucuğu ve tulum peyniri kullanılırken, kışın peynir ve salça ile yapılıyor olmasıdır. Bunlara ilave olarak sonradan sucuk eklenmiştir. Ayvalık’a kadar gelip, meşhur Ayvalık tostu ile kahvaltı etmeden gitmemenizi öneririz.
Susurluk Ayranı ve Susurluk Tostu
Balıkesir’in Susurluk ilçesinden adını alan Susurluk ayranı, 1950 yıllarında meşhur olmakla birlikte, klasik ayrana göre farklılıklar göstermektedir. Susurluk ayranını diğer ayranlardan ayıran en büyük özellik yörenin doğal yoğurdundan ve doğal kaynak sularından yapılıyor olmasıdır. İstanbul-İzmir karayolunun dinlenme noktası olan Susurluk’tan, lezzeti ile büyüleyen ve son derece doğal olan bu ayranı içmeden geçmeyi düşünmüyorsunuz öyle değil mi? Ayrıca ayranın yanında enfes bir Susurluk Tostu yemeyi unutmayın!
Balıkesir Yemekleri Nerede Yenir?
Balıkesir’in merkez ve ilçelerinde lezzetine doyum olmayan yemekleriyle ünlü lokantaları da çok yaygındır. Şehir merkezinde özellikle Milli Kuvvetler Caddesi ile Anafartalar Caddesi ve çevresindeki sokaklarda çok sayıda lokanta bulunmaktadır. Bu lokantalarda günün her saatinde kendine özgü yöresel Balıkesir yemeklerini tatmak mümkündür.
Balıkesir’de almadan dönme listesi
- Balıkesir’in et ve süt ürünlerini,
- Havran’ın mandalina ve incirini,
- Erdek’in kırmızı soğanını,
- Gönen’in pirinç, patlıcan ve maydanozunu,
- Dursunbey’in elmasını,
- Gömeç’in bamyasını,
- Savaştepe’nin kavun, karpuz ve üzümünü,
- Sındırgı ve Bigadiç’in poyraz fasulyesi, narı, kirazı, ceviz ve bademini,
- Kepsut’un şeftalisini,
- Ayvalık, Edremit, Burhaniye, Gömeç, Havran, Erdek, Marmara Adası ve Bandırma’nın zeytin çeşitleri ile sızma zeytinyağlarını,
- Ayvalık ilçesinde pembe zeytin,
- Susurluk, Manyas, Savaştepe, Edremit, İvrindi, Balya ve Kepsut’un kelle, keçi tulum, sepet ve beyaz peynirini,
- Edremit ilçesi Altınoluk beldesinden Zeytin şekeri, aromalı zeytinyağları ve bitki çayları.
Ve bunlar gibi daha bir çok sayısız lezzeti almadan dönmeyin!..
Balıkesir’de yemeden dönme listesi
- Höşmerim ve Balıkesir kaymaklısını yemeden,
- Ayvalık İlçesinde Ayvalık tostu yemeden,
- Susurluk ilçesinden Susurluk tostu ve Susurluk ayranı içmeden,
- Ayvalık Cunda Adası restoranlarda balık yemeden,
- Marmara İlçesi Avşa Adasında Şarap içmeden,
- Ayvalık’ta ekmek arası papalina balığı yemeden,
- Erdek’te deniz mahsulleri yemeden,
- Bandırma’da İskender kebap yemeden,
- Cunda Taş Kahve’de çay veya kahve içmeden,
- Ayvalık ve Cunda Adasında Lor kurabiyesi ve Lor tatlısı yemeden dönmeyin!..
Bizi takip edin! | Follow us!
Anadolu’dan ve Dünya’dan lezzet notlarımızı paylaştığımız instagram.com/gurmexcom ve facebook.com/gurmex sosyal medya hesaplarımızdan bizi takip edebilirsiniz.
Balıkesir’de nerede ne yenir merak ediyorsanız Balıkesir Restoranları için linke tıklayın.