Evde Gıda Güvenliği için Nelere Dikkat Etmeli? 1.Bölüm
Yaz aylarında havaların ısınması ile gıda kaynaklı rahatsızlıkların ortaya çıkma olasılığı da artıyor. Bu sıcakta bir de ateşlenmek veya bağırsak rahatsızlığı geçirmek hiç de hoş olmuyor. Birçok tanıdığımın bana sıkça sorduğu soruları dikkate alarak gıda güvenliği ile ilgili çok temel bazı noktaları sizlerle paylaşmak istedim.
Bu yazımda bazı temel konulardan bahsedeceğim. Takip edecek birkaç yazımda ise gıda ile ilgili bilgi kirliliği nedeniyle kafamızı bulandıran bazı konulara değineceğim.
Gıda Kaynaklı Rahatsızlıklar Ne kadar Sık?
Genelde halk arasında kanılar, çevreye bakarak, “Çevremizde yaşanıyor mu yaşanmıyor mu?” diye gözlemleyerek ortaya konmaya çalışılır. Bu nedenle “Ben hep yiyorum hiçbir şey olmuyor. / Hep pazardan peynir, sokaktan süt alıyorum başıma bir şey gelmedi. / Bir sürü insan yapıyor, kötü etkisini hiç görmedim.” şeklinde yargılara varılıyor. Oysa her bağırsağımız bozulduğunda veya yemekten sonra ağırlaştığımızda bunun gıdadan olabileceğini düşünmüyoruz veya çevremizde her gıdadan rahatsızlanan kişi hemen bizi arayarak haber vermiyor. Yalnız çevremize bakarak, yeterli ve doğru bilgiye sahip olamayacağımızı kabul etmemiz lazım.
Yazımın başında somut bazı veriler vererek, çevremizde görmüyor olsak da aslında gıda kaynaklı ne kadar önemli risklerle karşı karşıyayız, daha objektif olarak paylaşmak istedim:
- Dünya Sağlık Örgütünün verilerine göre her yıl 2,2 milyon insan gıda veya su kaynaklı rahatsızlıklar nedeniyle hayatını kaybediyor. Bunların çoğu çocuk…1
- ABD’de yılda 76 milyon gıda kaynaklı rahatsızlık yaşandığı tahmin ediliyor.1
- Bazı gıda zehirlenmeleri, ölüm, felç, uzun süre hastanede tedavi gibi çok ciddi sonuçlar doğurabilir.
Peki, bunların olmaması için nelere dikkat etmek lazım?
En yaygın olarak gıda zehirlenmeleri mikrobiyolojik nedenlerden kaynaklanır, özellikle de bakterilerden.
Mikroorganizmalar genelde toprak veya bağırsak yolu ile gıdalara bulaşır. Özellikle çiğ et, tavuk, sebze gibi ürünlerde daha fazla olurlar. Bu gıdalara bulaşmaları ise genelde şöyle olur: Ete, hayvanın kesilmesi esnasında bağırsaktan ve kesildiği çevreden bulaşır, süte sağım esnasında bulaşabilir, sebzelere ise toprağa konulan gübreler yolu ile bulaşır (Bulaşmanın haşereler, gıdaları işleyen kişiler, ambalaj, çevre vb. daha birçok yolu da vardır).
Gıdalardaki Bakterileri Önlemek için 4 Altın Kural
- Riskli gıdaları bilmek: Protein ve su içeriği fazla olan et, tavuk, balık, süt, kremalı pastalar gibi gıdalar daha risklidir. Asitliği, tuz içeriği ve şeker içeriği çok fazla olan turşu, salamuralar, reçel vb yiyecekler daha az risklidir.
- Mikroorganizmaların daha rahat yaşadıkları sıcaklıkları bilmek: Genel olarak 60- 65 derecenin üstünde ve 4 -5 derecenin altında daha yavaş ürerler. En yoğun olarak oda sıcaklığı ve hatta 30 derece, hızlı üreyebildikleri sıcaklıktır. Genellikle 75-80 derecelerde ve kaynama sıcaklıklarında ölürler. Bu nedenle pişirirken bu sıcaklıklara dikkat etmeliyiz. 65 ve 5 derece arasındaki sıcaklıkta gıdaları tutmamalıyız.
- Çok hızlı olarak ikiye bölünerek, katlana katlana ürediklerini bilmek: Bu nedenle de riskli gıdaları mikroorganizmaların sevdiği sıcaklıklarda uzun süre bekletmemek gerekir. Çünkü kolaylıkla üreyebilirler.
- Çok çeşitli türleri olduğunu bilmek: Bazı türler, 120 derecelere kadar varlığını sürdürebilecek şekilde kendilerini korumaya alır, daha yüksek sıcaklıklara kadar dayanabilir (Bu türlere karşı sterilizasyon yöntemleri kullanırız, pişirmek tek başına yeterli gelmeyebilir). Bazıları üredikçe yanlarında toksin üretirler, bu toksinler çeşitli zehirlenmelere yol açar (Bu türlere karşı gıdayı ortamda çok bekletmemek lazım, pişirmek tek başına yeterli gelmeyebilir). Bazıları gıda içinde çoğalır, bazıları ise canlıların vücudunda çoğalır. Yoğurt bakterileri gibi yararlı türleri de vardır, ciddi hastalıklara yol açanları da.
Bu 4 altın kural, özellikle de yukarıdaki termometre, bize gıdalardaki riskleri önlemek için önemli anahtarlar verir. Unutmamak gerekir ki riskli bakterileri önlemek bilimsel temelleri olan ciddi bir konu, çünkü türleri çok çeşitli. Sonraki yazılarımda bu bilgileri nasıl hayata geçirebileceğimizden bahsedeceğim.
Serap Özçalıcı Saldamlı
Gıda Mühendisi
Etiketler: Evde Gıda Güvenliği, Evde Gıda Güvenliği, Evde Gıda Güvenliği Nasıl Sağlanır, Evde Gıda Güvenliği için ne yapmalı, Evde Gıda Güvenliği altın kurallar, Evde Gıda Güvenliği nelere dikkat etmeli, Evde Gıda Güvenliği için öneriler, Evde Gıda Güvenliği tavsiyeleri, Evde Gıda Güvenliği hakkında, Evde Gıda Güvenliği bilgilendirme, Evde Gıda Güvenliği faydalı bilgiler, Evde Gıda Güvenliği önemli bilgi, Evde Gıda Güvenliği blog, Evde Gıda Güvenliği yorumlar.
